ABDÜLKERÎM EFENDİ
Osmanlı Devleti’nin altıncı şeyhülislâmı. Doğum yeri ve târihi bilinmemektedir. 1495 (H. 900) senesinde Edirne’de vefât etti. Edirne’de Sultan Câmii yakınında kendi yaptırdığı Sıbyân mektebinin bahçesine defnedildi.

Abdülkerîm Efendi, Sultan İkinci Murâd Han’ın beylerinden Mehmed Ağa tarafından Balkan memleketlerine yapılan bir fetihte devşirilen çocuklarla Osmanlı payitahtına (başşehrine) getirildi. Yapılan zekâ testi sonrası seçilip ilim ve edeb öğretildi. Mehmed Ağanın himayesinde İslâm terbiyesine göre yetiştirildi. Kur’ân-ı kerîmi ezberledi. Arabça ve Farsça öğrendi. Mehmed Ağa tarafından Şehzâde Mehmed’e (Fâtih) hediye edildi. Saray âdabını öğrendi. Zamanın meşhur âlimlerinden Alâaddîn Ali Tûsî, Molla Fenârî’nin (r. aleyh) oğlu Muhammed Şâh Fenârî ve Alâaddîn Tûsî’nin talebesi Sinân-ı Acemî’den okudu. Aklî ve nakli ilimlerde üstün bir dereceye yükseldi. İstanbul’un fethinden önce müderris oldu. Fetihten sonra açılan medreselerle Sahn-ı semân medreselerinde müderrislik yaptı.

Abdülkerîm Efendi, 1458 (H. 863) târihinde getirildiği Kazaskerlik makamında sekiz sene kaldı. 1466 (H. 871) senesinde Molla Gürânî’nin (r. aleyh) vefât etmesiyle şeyhülislâm oldu. Vefâtına kadar bu vazifede kaldı.

Molla Abdülkerîm Efendi, güzel ahlâkı, cömertliği ve insanlara olan şefkat ve merhameti ile çok sevildi. Sayısız talebe yetiştirip, halktan ve yüksek tabakadan pek çok kimseye nasîhatlarda bulundu. İnsanların günahlarına tövbe edip sâlih amel işlemesine ve bir çok kâfirin müslüman olmasına vesîle oldu. Herkes tarafından sevildi ve hürmet gördü.

Kitap yazmak için fazla vakit bulamayan Abdülkerîm Efendi Sa’deddîn Teftazânî’nin (r. aleyh) eserlerinden Telvîh’in baş kısmına ve Metâlî’ye haşiyeler yazdı.

AKILLILARIN DURAĞI
Fâtih Sultan Mehmed Han’ın ....